Ter ere van het eerste lustrum (2018-2023) van Pennings Foundation in Eindhoven wordt voor de zesde keer de Harry Penningsprijs uitgereikt. De prijs is verbonden aan de naam van de oprichter van een van de eerste fotogaleries van Nederland en dient om startende fotografen of kunstenaars die fotografie of video als medium gebruiken een kans te geven zich te onderscheiden en te presenteren. De prijs was het cadeau van Petra Cardinaal aan Harry Pennings toen zij in 2006 Galerie Pennings overnam. In 2017 nam zij het initiatief tot Pennings Foundation, een platform voor fotografie en video.
Op verzoek van Pennings Foundation hebben tien experts op het gebied van (kunst)fotografie drie kandidaten voorgedragen, opgeleid aan een kunst- of fotoacademie en wonend in Nederland of België. Uit de longlist van kandidaten heeft een jury een shortlist samengesteld van negen genomineerden voor de prijs. De jury wordt gevormd door: Hendrik Driessen (curator en voormalig directeur van Museum De Pont), Roos Schouw (hoofdredacteur Focus) en Martijn van de Griendt (fotograaf).
De genomineerden voor de Harry Penningsprijs 2023 zijn: Bebe Blanco Agterberg, Wiosna van Bon, Eliza Bordeaux, Laura Chen, Jasper van den Ende, Julia Gat, Esther Hovers, Rick van der Klooster, Sabine van Wechem.
Alle genomineerden gebruiken beeld om een verhaal te vertellen. Dat kan documentair beeld zijn of bestaand, bewerkt of experimenteel verkregen beeld. Zij vertellen persoonlijke verhalen of visualiseren een maatschappelijk probleem en maken dat bespreekbaar.
Een van de genomineerden, Esther Hovers, verwoordde het als volgt: “Ik zie in de selectie fotografen voor de Harry Penningsprijs eenzelfde ontwikkeling als in mijn eigen werk. De basis is fotografisch, maar de traditionele vormen van fotografie hebben we ver achter ons gelaten. Ik vind het mooi om onderdeel uit te kunnen maken van een generatie die de ruimte krijgt met het medium te experimenteren. De nominatie erkent deze ontwikkeling en biedt een platform om op eigen wijze werk te tonen.”
Peter Cox fotografeerde de presentaties van de genomineerden:
Bebe Blanco Agterberg (1995) - Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten, Den Haag
Fotograaf Bebe Blanco Agterberg onderzoekt de rol van geschiedenis en de betrouwbaarheid van beeld in het post-truth-tijdperk. De projecten die ze maakt hebben te maken met de relatie tussen de politiek, de samenleving en de media. Haar visuele strategie is gebaseerd op wat ze ziet in de media en Agterberg is met name geïnteresseerd in datgene wat gemanipuleerd is.
A mal tiempo, buena cara reflecteert op de transitieperiode in Spanje van dictatuur naar democratie nadat dictator Francisco Franco overleed in 1975. Destijds leek het het beste om over alles te zwijgen om zo met een schone lei te beginnen. Niemand werd verantwoordelijk gehouden voor misdaden die ze hadden gepleegd, feiten werden aangepast en nieuwe waarheden werden gepresenteerd door de overheid. Zo ontstond er langzaam een nieuwe historische waarheid.
Wiosna van Bon (1992) - Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten, Den Haag
“Mijn werk gaat over ethiek en in mijn beelden staat de mens altijd centraal. Ik heb een grote interesse in psychologie en ik richt me op maatschappelijke thema’s als eenzaamheid, (on)macht, gedrag en identiteit. Mijn projecten gaan over zwakkere groepen in de samenleving die ondanks alles weten te volharden. Mijn jeugd heeft een grote invloed op het werk dat ik maak als fotograaf. In mijn documentaire projecten combineer ik interviews met portretten, interieurs en landschappen.” Momenteel maakt Van Bon series over het verlies van een ouder die zelfmoord pleegde, dakloze jongeren en medische fouten.
Family Stranger is een fotoserie over familieleden van gedetineerden, die plotseling worden geconfronteerd met ethische vragen die hun relaties onder grote druk zetten. Net als het criminele familielid wordt ook het gezin vaak sociaal veroordeeld, met een risico op (verdere) afzondering van de samenleving.
Eliza Bordeaux (1992) - Willem de Kooning Academie, Rotterdam
Eliza Bordeaux is documentair kunstfotograaf. Ze gebruikt het medium fotografie op een onderzoekende en speelse manier om meer inzicht te krijgen in de maatschappelijke betekenis van culturele fenomenen. Zoals een zoektocht naar hoe zij zich verhouden kon tot haar Nederlandse, Molukse en Indo-Europese bloed in het grotere landelijke narratief dat in de archieven stof hapte, maar in de gemeenschappen nog dagelijks voelbaar is. Na het Nederlandse koloniale verleden in Indonesië is migratie in bredere zin haar thema.
L’atelier hétérotopie is een visueel onderzoek naar hoe een asielzoekerscentrum zich verhoudt tot het idee van de heterotopie (tussenruimte in de samenleving). Voor het onderzoek verplaatste zij haar atelier naar het asielzoekerscentrum in Rijswijk. De fotografische techniek waar zij mee experimenteert is de oude anthotypie, gebaseerd op lichtgevoelige materialen afkomstig van planten.
Laura Chen (1997) - Photography Arts - University of Westminster London
“Ik ben een Nederlandse fotografe en schrijfster, wonend in Londen. Gefascineerd door het observeren en documenteren van mijn levenservaringen, gebruik ik fotografie als katalysator voor mijn verbeelding. In mijn werk probeer ik de zichtbare sporen van het alledaagse naar voren te brengen, om aandacht te schenken aan dat wat anders onopgemerkt zou blijven.”
Laura Chen’s project Words From Dad is een experimentele verkenning van haar Nederlands-Chinese afkomst met behulp van archiefbeelden uit haar persoonlijke familiealbums en de levensverhalen van haar opa die ze nooit heeft gekend. In fotomontages vlecht ze meerdere beelden aan elkaar en vormt zo een reeks puzzel-achtige familieportretten die de fragmentatie van haar familiegeschiedenis symboliseren en waardoor de Chinese en Nederlandse cultuur versmelten tot een nieuwe identiteit.
Jasper van den Ende (1990) - Willem de Kooning Academie, Rotterdam
Jasper van den Ende is een fotograaf die optische beeldtechnieken inzet om de door mens gemaakte wereld te onderzoeken en te bevragen. In zijn werk spelen de technische begrenzingen en beperkingen van de camera een belangrijke rol. Hij gebruikt deze om onderwerpen die hem raken, waaronder klimaatverandering, wooncrisis, ongelijkheid, in beeld te brengen. Fotografie is voor hem een middel om ethische vragen te stellen over wat het betekent om vandaag de dag te leven.
De serie Exposure Value ZER0̷ bestaat voornamelijk uit overbelichte foto’s. Het werk toont uitkomsten van een fotografisch onderzoek dat Van den Ende in de lichtsteden Parijs en Londen heeft gedaan en waarmee hij nachtelijke verlichting zowel verheerlijkt als bekritiseert. Overbelichting, in feite een tekortkoming van het fotografisch medium, ingezet als vorm van expressie.
Julia Gat (1997) - Willem de Kooning Academie, Rotterdam
Julia Gat is fotograaf en filmmaker, afkomstig uit Tel Aviv en nu wonend in Marseille. Via langlopende documentaire projecten maakt ze werk over mensen. Op het snijvlak van documentaire en portret onderzoekt ze menselijke interactie in zijn puurste vorm.
“Ik laat een project zien genaamd Khamsa khamsa khamsa, dat 10 jaar fotografie en
film omvat over mijn vier jongere broers en zussen, ons dagelijks leven, waarnemingen van intimiteit en vrijheid binnen het gezinsleven, vooral in de context van opgroeien met thuisonderwijs.” Meestal is het een van de ouders die het opgroeien vastlegt. Maar in dit geval is het de beschermende oudere zus, zowel deelnemer als waarnemer van deze kinderwereld, die ernaar streeft om die tussenmomenten te omarmen.
Esther Hovers (1991) - Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten, Den Haag
Esther Hovers onderzoekt hoe macht, politiek en controle tot uiting komen in de vormgeving van de openbare ruimte. Haar werk gaat over de invloed van digitale media en A.I. op onze levens.
“Ik laat een serie werken zien die gaat over het ‘Recht om vergeten te worden’. Dit is een Europees recht rond data privacy, dat echt deze naam draagt. Ik reproduceer een ‘gegoogled’ portret van de eerste man die succesvol aanspraak maakte op zijn recht om vergeten te worden. Hij claimde dit recht in een rechtszaak tegen Google in het Europees Gerechtshof. Zijn overwinning bleek erg onvergetelijk. Voor dit project leg ik mij toe op (fotografische) reproductie als metafoor voor de manier waarop beeld op internet rond blijft dwalen.”
Rick van der Klooster (1995) - St. Joost School of Art & Design, Bred
Fotograaf Rick van der Klooster houdt zich bezig met thema’s als vergankelijkheid en onzekerheid. Het leven is door corona, oorlog, klimaatcrisis en wooncrisis voor jonge mensen die een zelfstandig bestaan willen opbouwen onzeker geworden.
Dat onbestemde gevoel onderzocht hij in de poëtische serie The Day the Birds stopped Singing. Hij fotografeerde (in zwart-wit) leeftijdgenoten en combineerde die beelden met foto’s van stadsvogels die in stadsparken samen komen. De vogels staan symbool voor zijn generatie. “De wereld ligt voor ons open, maar wat heb je aan vleugels als je nergens kunt landen?” Maar het project toont ook hoop, uitgebeeld in de vorm van zonnestralen, vogels in de boomtoppen en de band tussen de jonge mensen en hun natuurlijke omgeving.
Sabine van Wechem (1983) - Fotoacademie, Amsterdam
Door langlopende documentaire projecten onderzoekt Sabine van Wechem hoe mensen leven in een fysiek of sociaal afgesloten omgeving en tegelijkertijd een vorm van vrijheid creëren. Hoe mensen onder bepaalde omstandigheden bewegen en hun weg vinden ondanks verwachtingen, sociale context of de plek waar ze geboren zijn. In haar werk richt ze zich op intimiteit, de dagelijkse emotie, openheid en de relaties tot anderen.
In Fica Suave portretteert ze het dagelijkse leven van Thay, een jong meisje dat samen met haar familie opgroeit en volwassen wordt in Vila Cruzeiro, een van de gevaarlijkste favela's van Rio de Janeiro. Er heerst een sterk gemeenschapsgevoel en het leven speelt zich vooral af in de beperkte ruimte van de eigen straat, in het doolhof van steegjes en in de huiskamers. Thay bruist van levensvreugde en ontwikkelt haar identiteit
In 2007 werd de Harry Penningsprijs uitgereikt aan Renée van Trier, in 2009 aan Wytske van Keulen, in 2011 aan Awoiska van der Molen, in 2015 aan Maroesjka Lavigne en in 2019 aan Marwan Bassiouni.
De groepsexpositie is van 6 mei t/m 24 juni te zien bij Pennings Foundation. Bezoekers van de expositie kunnen hun stem uitbrengen voor de publieksprijs. Tijdens de prijsuitreiking op zaterdag 10 juni zal de jury de algemeen winnaar bekendmaken. Ook wordt dan de winnaar van de publieksprijs bekend gemaakt.
Irma Van bommel